Akademide Etik Derneği 2019 yılında 16 akademisyen ve lisans üstü öğrenci tarafından kurulmuştur. Derneğin misyonu akademik etik konusunda akademisyenlerde ve öğrencilerde bilinç ve duyarlılık oluşturmaktır. Dernek misyonunu gerçekleştirmek için akademik etik konusunda duyarlı akademisyenlerin bir araya gelerek ortak hareket ettikleri bir bilimsel platform olmayı hedeflemekte ve bunun yanında çok çeşitli akademik faaliyetler planlamakta ve yürütmektedir. Akademisyenlerden büyük ilgi gören Dernek hızla gelişmekte ve hedefine ulaşmak için yükseköğretim sistemine pozitif katma değer üretmek için yoğun çaba sarf etmektedir.

Akademide Etik Derneği Türkiye’de etik konusunda önemli çalışmalar yürütmektedir. Dernek kongre düzenlemekte, dergi çıkartmakta, kitap yayınlamakta, meslek dallarında etik ilkeler belirlemekte, tez danışmanlığı etik yönergesi hazırlamakta, etik konusunda yapılan araştırmalara mali destek vermekte ve etik konusunda ödüller vermektedir. Bunlar Derneğin yaptığı sadece bazı faaliyetlerdir. Bunların yanında etik konusunda sorun yaşayan kişiler ve belirsiz alanlarla ilgili görüş almak isteyenler Derneğin görüşüne başvurmakta ve Dernek ise bunlarla ilgili raporlar düzenleyerek örnek teşkil etmesi için yayınlamaktadır. Bu kitap bu görüşleri içermektedir. Akademik Etik konusuna odaklanan Dernek bu konuyu sahiplenerek bu konuda referans alınan bir kurum haline gelmiştir.

Toplumların gittikçe artan çok sayıda sorunları bulunmaktadır ve bunları üç başlık altında toplayabileceğimiz krizler doğurmaktadır: Çevresel kriz, insanlık krizi ve ekonomik kriz. Bu sorunların çözümü elbette ki mümkündür ve akademisyenler ve bilim insanları bunun için yoğun şekilde çaba göstererek bir takım bilimsel faaliyetler yürütmektedirler. Bu faaliyetleri akademik etik olarak adlandıracağımız belirli normları ve ilkeleri dikkate alarak yürütmeleri gerekmektedir. Bu, ilave sorunların çıkmasını önleyebileceği gibi toplum tarafından bilim insanlarına ve akademisyenlere ayırılan kaynakların daha etkin bir şekilde kullanılmasını sağlayabilir.

Akademisyenlik son derece kutsal, onurlu, zor ve bir o kadar da sorumluluk gerektiren bir meslektir. Uzun eğitim süreci ve büyük emekler sonucunda bilim insanları ve akademisyenler yetişmektedir. Akademisyenliğin ve bilim insanlarının saygınlığına zarar verecek davranış ve eylemlerden uzak durmak da ayrı bir sorumluluktur. Bunun olabilmesi için ise akademisyenlerin ve bilim insanlarının akademik etik konusunda daha fazla hassas olması gerekmektedir. Bu şekilde, yapılan hataların sayısı azalacaktır. Burada belirtmek gerekir ki bilim insanları ve akademisyenler de hata yapar ve hatta bilim hataların üzerine inşaa edilmektedir diyebiliriz. Ancak dikkat edilmesi gereken üç konu bulunmaktadır. Bunlardan biri hatayı kasıtlı olarak yapmamak, büyük ihmalde bulunmamak ve diğeri ise hata fark edildiği zaman süratle telafi etmek için çaba sarf etmek gerekmektedir. Nitekim kimi bilim insanları yayınladıkları makalelerde hata olduğunu fark ettiklerinde bu makaleleri dergilerden geri çektikleri sıkça yaşanan bir durumdur.

Sorulara verilen öneriler mutlak doğru olarak görülmemelidir. Bu öneriler tartışılabilir ve kitabın sonraki basımlarında gerek olması halinde değişiklikler yapılabilir. Bu nedenle önerilerle ilgi görüşlerinizi Derneğe bildirebilirsiniz. Kitabın sonraki basımlarına yeni sorular için geliştirilen öneriler dahil edilecektir. Bunun için sorularınızı Derneğe ileterek de kitabın gelişmesine katkı verebilirsiniz.

Etik kavramında olduğu gibi akademik etik konusunu ilgilendiren çoğu durumun ve vakanın da subjektiflik boyutu bulunmaktadır. Bu ise yapılan değerlendirmelerde farklılıkların oluşmasına neden olmaktadır. Bilim insanları ve akademisyenler özellikle de subjektif ya da muallak olan durumlarda farklı bakış açısına ihtiyaç duyabilmektedir. Bu kitapla akademisyenlerin zihninde oluşan farklı sorulara öneriler getirilmektedir. Öneriler değişik görüşlerin ve katkıların bir araya getirilmesi ile oluşturulmuştur ve değişik uzmanların görüşlerinin faydalı olması umuduyla bir araya getirilmiştir. Ancak buradaki görüşlerin uygulanması sonucu ortaya çıkabilecek sonuçlardan editör ve bilim kurulu sorumlu tutulamaz.

Bu kitabın hazırlanmasında sorulara görüşler vererek büyük katkı veren bilim kurulu üyelerine teşekkür ediyorum. Değerli vakitlerini ayırıp kapsamlı ve detaylı bir şekilde sorulara cevaplar vererek ve ifadelerle yapılan faaliyetin çok değerli olduğunu belirterek bizleri motive etmişlerdir. Bilim kurulunda olan her bir akademisyen danışman görevini üstlenmiştir ve görüşlerdeki her bir maddeye tamamen katılmayıp farklı görüş beyan ettikleri olmuştur.

 

Prof. Dr. Fahri APAYDIN

Editör

Akademide Etik Derneği Başkanı